Estoński CIT, czyli ryczałt od dochodów spółek kapitałowych, to alternatywny sposób opodatkowania, w którym spółka nie płaci podatku dochodowego na bieżąco od zysków . Obowiązek podatkowy powstaje dopiero w momencie dystrybucji zysków, np. wypłaty dywidendy. Nie oznacza to jednak, że podatek wystąpi wyłącznie przy przekazywaniu środków wspólnikom. Jednym z kluczowych przypadków, w których powstaje dochód do opodatkowania, są wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą.
Na czym polega opodatkowanie wydatków niezwiązanych z działalnością.
W przypadku wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą nie jest konieczne i wymagane badanie powiązań z podmiotem na rzecz którego dokonywana jest wypłata lub z którym dokonuje się transakcji. Sposób kwalifikacji tego dochodu uzależniony jest od indywidualnego stanu faktycznego, w jakim pozostaje spółka. Dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą rozpoznawany jest dla celów opodatkowania ryczałtem niezależnie od tego czy podatnik dokona już zapłaty za usługę czy towar.
W klasycznym CIT wydatki niezwiązane z działalnością po prostu nie są kosztem uzyskania przychodu – nie obniżają podstawy opodatkowania, ale nie powodują dodatkowego obowiązku podatkowego. W estońskim CIT sytuacja wygląda inaczej: takie wydatki są traktowane jak dochód spółki do opodatkowania, czyli realnie generują podatek.
Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorstwo finansuje koszty, które nie służą generowaniu przychodów ani prowadzeniu działalności operacyjnej, będzie traktowane to jako formę ukrytej dystrybucji zysku i nakazuje rozliczyć podatek.
Ustawa o CIT (art. 28m ust. 1, ust. 4a) wskazuje, że dochodem do opodatkowania ryczałtem są m.in. wydatki i odpisy amortyzacyjne dotyczące składników majątku niezwiązanych z działalnością gospodarczą spółki.
Do najczęściej spotykanych wydatków tego typu należą:
- publicznoprawne wydatki o charakterze sankcyjnym, np. kary, grzywny czy odsetki od nieterminowego uregulowania zobowiązania podatkowego,
- finansowanie prywatnych wydatków udziałowców lub członków zarządu,
- finansowanie wydatków reprezentacyjnych niepowiązanych z działalnością operacyjną,
- użytkowanie majątku spółki na cele osobiste,
- nieuzasadnione wydatki na usługi niemające związku z biznesem
W praktyce każdy koszt, którego związek z działalnością gospodarczą jest wątpliwy lub niemożliwy do udowodnienia, może zostać zakwestionowany jako wydatek niezwiązany z działalnością.
Skutki podatkowe. W momencie poniesienia wydatku spółka musi rozpoznać dochód do opodatkowania ryczałtem. Oznacza to konieczność zapłaty podatku według stawek przewidzianych dla estońskiego CIT: 10% dla małych podatników i podatników rozpoczynających działalność, 20% dla pozostałych spółek.
Należy podkreślić również, że wg projektu zmian przygotowanych przez Ministerstwa Finansów i Gospodarki, które mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r., zostanie wprowadzona definicja wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą – art. 28m ust. 3a ustawy CIT. Zgodnie z propozycją resortu, za takie wydatki uznaje się wydatki, które zostały poniesione w innym celu niż osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów oraz wszelkie rodzaju opłaty i należności publicznoprawne o charakterze sankcyjnym.
Obecnie, żaden przepis ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje, czym są wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą (jedynie 28m ust. 4a, który definiuje wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą od strony negatywnej). Dotychczasowy brak definicji powoduje duże wątpliwości podatników względem interpretowania obowiązujących przepisów, związanych z zagadnieniem wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
Dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą – wsparcie doradcze dla spółek, audyt transakcji, analiza ryzyk – Zapraszamy do współpracy!
Źródło: Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, Przewodnik do Ryczałtu od dochodów spółek
Niniejsza publikacja ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi elementu usługi doradztwa podatkowego i prawnego